Hoogteziekte wordt veroorzaakt door een tekort aan zuurstof in het lichaam. Het percentage zuurstof in de ons omringende lucht is 21%; dat percentage is vrijwel onafhankelijk van de hoogte waarop we ons bevinden. Ook lucht heeft een gewicht: de luchtdruk, meestal aangeduid in millimeter kwik barometerdruk (mm Hg) of in Pascal (Nm-2), waarbij 1 mm Hg = 133,3226 Pascal. Op zeeniveau wordt de lucht samengeperst door de luchtkolom erboven, waardoor hij comfortabel ‘dik’ is.
gewicht van de luchtkolom
Echter, bij het toenemen van de hoogte, daalt de luchtdruk door deafname van het gewicht van de luchtkolom er boven: de lucht wordt ‘dunner’ en bevat minder moleculen zuurstof. Rond de evenaar is de luchtdichtheid het grootst, dus hoe verder de te beklimmen berg van de evenaar afligt, hoe lager de luchtdruk is en hoe minder zuurstof beschikbaar is op eenzelfde hoogte. Het klimaat en de seizoenen beïnvloeden eveneens de luchtdruk, maar de invloed van de hoogte domineert.
Gemiddeld is er elke 5500 meter sprake van een halvering van de barometerdruk: van zeeniveau tot 5500 meter daalt deze van 760 tot ongeveer 380 mm Hg. Elke liter lucht bevat dan veel minder van alle soorten normale moleculen: zuurstof, stikstofoxide, waterstof, kooldioxide, en nog enkele minder belangrijke moleculen. Doordat er minder zuurstofmoleculen per liter lucht beschikbaar zijn, neemt de hoeveelheid zuurstof die per ademhaling door het lichaam kan worden opgenomen, af.
Doordat minder zuurstof wordt opgenomen, daalt over dat hoogteverschil (0-5500m) de hoeveelheid zuurstof in (de slagaderen zuurstofspanning: PaO2) van 94 tot ongeveer 40 mm Hg. Het lichaam gaat ‘slim’ met het zuurstoftekort om, o.a. door ervoor te zorgen dat er relatief meer zuurstof aan het hemoglobine in de rode bloedcellen wordt gebonden dan onder normale omstandigheden. Daardoor pakt dit minder slecht uit dan je zou verwachten. Het percentage aan de rode cellen gebonden zuurstof (%SaO2) in de slagaderen daalt desondanks tussen zeeniveau en 5500 meter van 97 tot gemiddeld ongeveer 75%.
Niet bij iedereen lukt dat even goed en hierdoor ontstaat hoogteziekte
Toch blijft het lichaam dezelfde behoefte aan zuurstof houden om normaal te kunnen functioneren en presteren. Om de zuurstofvoorziening op peil te houden, past het lichaam zich aan de veranderde omstandigheden aan. Niet bij iedereen lukt dat even goed en hierdoor ontstaat hoogteziekte.
Auteur: Han Willems – Meer info over hoogteziekte
