Klachten die op acute hoogteziekte kunnen wijzen

Zelf als je alle aanbevelingen hebt opgevolgd, kun je toch hoogteziekte krijgen. Sommige mensen zijn daar nu eenmaal erg gevoelig voor. In dit artikel gaan we in op de verschijnselen en de maatregelen die je ertegen kunt treffen. Acute hoogteziekte (Acute Mountain Sickness of AMS) ontstaat mogelijk (zeker is het niet) door het vasthouden van vocht door het lichaam en het uittreden van vocht uit de bloedvaten, veroorzaakt door zuurstoftekort. Dit klinkt nogal dramatisch, maar in de geringe mate waarin het meestal optreedt, merk je er weinig of niets van. Toch gaat dat niet altijd op. Acute hoogteziekte komt boven 2500 meter veel voor. Tussen 2000 en 2500 meter zie je soms lichte vormen van acute hoogteziekte, maar bijna nooit van ernstige vormen.

Naarmate je sneller stijgt en hoger slaapt, wordt het risico van klachten groter en lopen deze percentages op. Ongeveer 25-50% van alle mensen die boven 2500 meter stijgen. Krijgt binnen 12 uur nadat ze deze hoogte hebben bereikt lichte of ernstige vormen van acute hoogteziekte.

Top 10 klachten bij acute hoogteziekte

Hieronder een overzicht van klachten die veel voorkwamen in een groep van 147 trekkers in het Himalaya-gebied, waar hoogten van 2500 tot ongeveer 5000 meter werden bereikt.

1. Hoofdpijn – 96%
2. Slapeloosheid – 70%
3. Gebrek aan eetlust – 38%
4. Misselijkheid – 35%
5. Duizeligheid – 27%
6. Hoofdpijn  die niet op pijnstillers reageert – 26%
7. Ernstige vermoeidheid – 25%
8. Minder urine-uitscheiding – 19%
9. Braken – 14%
10. Traagheid – 13%

De meest voorkomende klacht wijzendop (meestal lichte) hoogteziekte, is hoofdpijn. Tijdens een georganiseerde reis zal een goede gids je dikwijls vragen of je daar last van hebt. Lichte hoofdpijn die alleen overdag optreedt en goed reageert op pijnstillers, is niet van veel belang. Ook als de hoofdpijn niet (voldoende) reageert op pijnstillers en je verder geen klachten of verschijnselen hebt, is dat weliswaar lastig maar niet verontrustend. Je kunt er beter niet direct mee verder klimmen; dikwijls gaat de pijn na een of twee dagen op hoogte vanzelf over en dan is gecontroleerd verder klimmen geen bezwaar. Als de hoofdpijn niet verdwijnt met rust, is verder klimmen gevaarlijk. Soms gaat ernstige hoofdpijn ook gepaard met ‘overgevoeligheid’ voor licht en met klachten over minder scherp kunnen zien. Aangezien het na een beklimming een aantal uren duurt alvorens de eerste klachten optreden, zien we dikwijls dat deze ‘s nachts ontstaan. Hoofdpijn die ’s nachts begint en/of in de vroege morgen het ergst is en niet op pijnstillers reageert, moet je daarom serieus nemen: dit wijst vrijwel altijd op beginnende hoogteziekte. Overigens pleit dit ervoor een tocht zodanig te plannen dat je vroeg in de middag op je bestemming aankomt, zodat je nog bij licht kunt afdalen wanneer er ernstige klachten ontstaan. Geen hoofdpijn tijdens het klimmen wordt beschouwd als een teken van goede aanpassing aan de hoogte, maar het is geen bewijs dat je geen hoogteziekte hebt of het niet alsnog kunt krijgen.

Hoog op de klachtenlijst staan ook slaapproblemen. Veel mensen merken dat ze soms gekke en/of levendige dromen hebben. De oorzaak is niet bekend, maar je ligt er in ieder geval niet wakker van. Dat is wel het geval bij mensen die meer dan gemiddeld last hebben van de op hoogte veelvoorkomende onregelmatige en minder frequente ademhaling ‘s nachts. Dat komt doordat de hersencentra die de ademhaling controleren minder gevoelig worden en daardoor later dan normaal reageren op een behoefte aan zuurstof. De toch al lagere zuurstofconcentratie in je bloed daalt dan nog eens extra. Je wordt dan vaker wakker, doordat de zuurstofvoorziening naar je hersenen niet optimaal gelijkmatig is. Soms zie je zelf tot je schrik bij je slaapgenoot een erg onregelmatige ademhaling en lijkt het erop dat hij/zij gedurende een vrij lange tijd helemaal niet ademt en dan plotseling benauwd wakker wordt. Dit is (in dit geval) echter vrij onschuldig en behoeft geen specifieke aandacht.

Een verminderde eetlust komt ook bij veel mensen voor. Zorg ervoor dat je toch voldoende eet, want je lichaam heeft veel extra energie nodig door de fysieke inspanningen die je moet leveren. Veel klimmers komen kilo’s lichter thuis dan waarmee ze vertrokken zijn.

Een lichte misselijkheid is het volgende, ook regelmatig waargenomen verschijnsel. Mogelijk ontstaat dit doordat je lichaam probeert om meer bloed en dus zuurstof naar de vitale organen (hart, longen, hersenen) te sturen, wat ten koste van de bloedvoorziening van maag en darmen gaat. Soms gaat de misselijkheid met braken gepaard. In dat geval moet je extra veel drinken om het vochtverlies te compenseren.

Een meer dan normale vermoeidheid bij een zekere mate van inspanning wordt vrij vaak gezien. Op zichzelf is dit geen reden tot ongerustheid, maar het kan in bepaalde gevallen een signaal zijn dat sprake is van (beginnend) longoedeem en dan is wel degelijk sprake van een levensbedreigende situatie. In sommige gevallen is bij acute hoogteziekte, ondanks dat sprake is van vochtverlies, toch vochtophoping in de benen en armen en in het gezicht te zien. Dat vocht is er dan wel, maar niet ‘bruikbaar’ voor je lichaam.

Een licht gevoel in het hoofd en soms wat duizeligheid komen minder vaak voor, maar wijzen eveneens op mogelijke hoogteziekte. De hersenen zijn erg gevoelig voor zuurstoftekort. De hersenfunctie is dan ook relatief vaak minder optimaal. Het rekenen en bijvoorbeeld het herhalen van lange en gecompliceerde zinnen gaan niet meer zonder fouten. Meestal heb je dat zelf niet eens in de gaten, pas op zeer grote hoogte (6000m) kan het soms zo erg worden dat het opvalt. Als het hierbij blijft, is dit geen probleem. Na afdaling herstelt de hersenfunctie zich volledig

Sommige mensen denken dat diarree ook een uiting van hoogteziekte is. Dat is niet het geval. Helaas is het wel zo dat diarree de kans op hoogteziekte vergroot of een bestaande hoogteziekte verergert, omdat je veel vocht verliest. Heb je diarree, dan moet je dus nog meer drinken dan je al deed.

Auteur: Han Willems – Meer info over hoogteziekte

Over Altitude Dream

Altitude Dream is marktleider in de Benelux op het gebied van hoogtetraining. Al meer dan 10 jaar helpen we sporters bij het realiseren van hun dromen en brengen we mensen zonder hoogteziekte op de berg van hun dromen. Altitude Dream is geen bedrijf. Altitude Dream is een droom.
 Een droom die leidt tot het maximaal benutten van onze mogelijkheden.