Toen ik jong was.. kon ik op een vrijdagavond met Marc en Wilfried naar Arolla rijden, de volgende morgen naar de Cabane des Vignettes (3158m) klimmen en daar rustig een pintje drinken terwijl Wilfried zijn maag onvrijwillig leegde in de sterke opwaartse wind van het (toen nog) erg luchtige buitentoilet. De dag nadien deden we zonder hoogteproblemen de Pigne d’Arolla (3796m).
Ik ben ook ooit met Vic en Luc de dag nadat ik in Breuil Cervinia was aangekomen naar de Rifugio Teodulo (3317m) gegaan om de dag erop rustig de Breithorn (4165m) te beklimmen. Ik voelde wat vage hoofdpijn rond 3800 m…
Tja, die mooie tijden waer bestu bleven? Nu bidt vor mi ic moet noch sneven. Ende in de weerelt liden pijn…
(naar Egidius)
Telkens ik nu de 3000m grens nader, de dag na aankomst in de bergen, krijg ik mijn benen niet meer vooruit en maakt mijn maag snel duidelijk dat ik Belg ben, i.e. er zit een dikke baksteen in, en die wil er uit bij elke stop. Ellendig. Hoogteziekte dus. Niet van die aard dat men moet afgevoerd worden met longoedeem of zoiets, maar.. ellendig dus. Kan je er iets aan doen?
Hoogteziekte wordt veroorzaakt door een tekort aan zuurstof in je lichaam. Hoe hoger je gaat, hoe minder zuurstof in de lucht, en dus hoe meer moeite je lichaam heeft om voldoende zuurstof binnen te krijgen. Over een hoogteverschil van 0 tot 5500m is er meer dan een halvering van de hoeveelheid zuurstof. Het lichaam probeert zich aan te passen door meer zuurstof aan het hemoglobine in de rode bloedcellen te binden. Maar dat lukt niet bij iedereen even goed. Er bestaan grote verschillen tussen mensen in aanpassingsvermogen aan de hoogte. Blijkbaar heeft ongeveer 15% van de mensen al last van hoogteziekte bij 3000m. Vanaf 3500m is dat al 35% en vanaf 4500m 50%.
Beginnende signalen zijn hoofdpijn, meestal meteen bij het opstaan (lijkt wat op een kater), vermoeidheid, en kortademigheid bij inspanning. Men heeft geen eetlust, is misselijk en duizelig, en handen, voeten en gezicht kunnen opzwellen. Typisch slaapt men ook slechter de eerste dagen op hoogte wegens een verhoogde hartslag. Let op, neem dan geen slaappillen omdat die de kans op hoogteziekte verergeren. Als klachten erger worden zoals braken en zeer erge hoofdpijn, hallucinaties, evenwichtsstoornissen, hoest, toenemende kortademigheid, blauwe lippen en nagels enz. dan moet je erg snel ingrijpen en zeker niet verder stijgen maar zo snel mogelijk dalen.
Hoe kan je hoogteziekte voorkomen?
De beste oplossing is om eerst enkele dagen op een wat lagere hoogte (+2000 m) te blijven. Geen slaapmiddelen nemen. Niet roken. Veel drinken (maar geen overmaat aan alcohol) en voldoende eten (koolhydraten). Boven de 3000m maximaal 500m/dag stijgen (sommige bronnen zeggen zelfs maximaal 300m). Na elke 1000m stijgen twee nachten op dezelfde hoogte slapen. Boven de 4500m maximaal 200m/dag stijgen.
Hoe geraak je zo ooit op een top?
Wat als je niet de tijd hebt om lang te acclimatiseren
maar wel absoluut de top wilt halen?
Dan heeft men de volgende mogelijke oplossingen:
Medicatie, waaronder het best bekende middel acetazolamide, merknaam Diamox®. Een nadeel hiervan is dat je snel ‘tintelende’ voeten of vingers krijgt, hetgeen een erg vervelend gevoel is heb ik ondervonden. Viagra (heb ik geen ervaring mee 😉 ) kan naar het schijnt gebruikt worden als op grote hoogte longoedeem zou optreden en men niet snel kan afdalen. Steeds meer professionele sporters gebruiken deze pilletjes omdat ze prestatie bevorderend zouden zijn doordat er een betere doorbloeding is van de longen, die zo meer zuurstof opnemen. Er bestaan ook verschillende homeopathische middelen. Doe dit alles uitsluitend alleen in overleg met je dokter!
Ook het kauwen op cocabladeren of het drinken van coca-thee zou helpen volgens verschillende verhalen, hoewel ik daar geen duidelijke wetenschappelijke bewijzen van heb gevonden. In Peru wordt dit toegepast (zie bvb Jeroen Meus in zijn ‘De Patat’ aflevering in Peru). Een Boliviaanse brouwer heeft zelfs coca-bier uitgevonden voor het lessen van dorst en het tegengaan van hoogteziekte… Of dat werkt is wel sterk te betwijfelen als men weet dat alcohol niet zo goed is.
Een veilige en zekere manier is je lichaam vooraf laten acclimatiseren in een hoogtetent en/of met een hoogtemasker (zie o.a. AltitudeDream.com voor meer info). Verschillende verhalen op hun website getuigen dat het wel werkt.
Indien je geen hoogtetent kan huren maar je hebt wel tijd voor een lange expeditie: Neem dan ook die tijd om langzaam te acclimatiseren aan de hoogte!
Hoe raar het ook klinkt, ondanks het besef dat mijn maag niet compatibel is met de hoogte blijf ik ze op de proef stellen en blijft de drang om naar de bergen te gaan en naar de top, ook tijdens een lang weekend. Waarom? Moeilijk te verwoorden. Om het met Petrarca (ca. 1345) te zeggen:
Naar boven, waar geen berg een schaduw werpt,
Naar de grootste en meest verheven top,
Drijft mij een vurig verlangen…
Er is heel wat literatuur en informatie op het web te vinden over hoogteziekte. Enkele voorbeelden:
- Hoogteziekte.info: de website van ‘Han Willems’ een arts die ook een goed boekje geschreven heeft “Hoe blijf ik gezond in de hoogte’.
- AltitudeDream.com: Veel informatie op hun blog. Deze mensen verhuren ook hoogtetenten.
Ingrid De Wolf (artikel Bergleeuwke Juli2013, BVLB)
